Kể từ thời điểm chúng tôi triển khai thử nghiệm công nghệ xDSL để cung cấp dịch vụ Internet cáp đồng MegaVNN tới khách hàng Hà Nội đến nay đã được hơn 20 năm. Nhưng những kỷ niệm về những ngày đầu đến với công nghệ này, cùng sự vượt trội về tốc độ Internet đem tới người dùng vào thời điểm đó vẫn là một ấn tượng sâu sắc đối với chúng tôi. Nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Bưu điện Việt Nam - ngày truyền thống VNPT, tôi muốn ghi lại và chia sẻ kỷ niệm về những ngày tháng ấy.
Dịch vụ Internet MegaVNN chính thức được khai trương ngày 16/7/2003
Khởi đầu Internet
Ngày 19/11/1997, Internet chính thức vào Việt Nam sau nhiều nỗ lực của lãnh đạo Chính phủ và ngành Bưu chính Viễn thông lúc bấy giờ.
Internet Việt Nam khi ấy được cung cấp bởi Công ty VDC, khách hàng sử dụng thông qua kết nối quay số (dial-up). Đường dây điện thoại cắm trực tiếp vào modem, bấm gọi đến một đầu số của dịch vụ trên máy tính. Với đường truyền khởi điểm 14.400 bps, việc tải về một bức ảnh GIF dung lượng 100-200 Kb cũng trở thành thách thức. Một trang web mất một phút mới tải xong, tương đương một cuộc gọi nội hạt, giá cước 200 đồng.
Hình ảnh chiếc modem của một thuê bao Internet quay số thời kỳ những năm 1997-1998
"Nếu thấy phụ huynh một gia đình nào đó phàn nàn việc điện thoại bận liên tục, chắc chắn con họ đang bấm số để vào mạng. Đó là hình ảnh của rất nhiều gia đình thời đó". Đường dây điện thoại cùng tổng đài bốn số như VNN1260, 1280, 1268, 1269 đã đưa hàng nghìn người Việt Nam kết nối với thế giới. Lúc đó ISP (Internet Service Provider) ngoài VNPT còn có SaigonNet, NetNam, FPT...
Thời đó chúng tôi sử dụng Internet chủ yếu để gửi thư điện tử. Thông thường đa số mọi người dùng hộp thư hotmail, Yahoo miễn phí. Những ai sử dụng hộp thư @hn.vnn.vn là rất xịn vì chỉ những người đăng ký thuê bao trả sau VNN1260 mới được cấp địa chỉ email này.
xDSL - Cuộc cách mạng tốc độ truy cập Internet.
Năm 2002 khi đó tôi làm ở Phòng Quản lý viễn thông, phụ trách dịch vụ Truyền số liệu trên hệ thống TDM (Time Division Multiplexing-Ghép kênh phân chia theo thời gian): PCM30H và Promina800. Một hôm, anh Tô Mạnh Cường – Trưởng phòng giao cho tôi nhiệm vụ triển khai thử nghiệm công nghệ mới ADSL. Tôi cùng các đồng nghiệp vừa đọc tài liệu vừa nghiên cứu và kết hợp với chuyên gia SIEMENS triển khai dự án thử nghiệm với 1 DSLAM lắp đặt tại 75 Đinh Tiên Hoàng.
Bằng mã hóa đặc biệt, công nghệ xDSL cho phép truyền tốc độ cao dữ liệu trên đôi cáp đồng cùng với tín hiệu điện thoại. Khi truy cập Internet máy điện thoại không còn bị “báo bận” như công nghệ quay số cũ trước đây. Điển hình nổi trội nhất của công nghệ xDSL là công nghệ đường dây bất đối xứng ADSL, tốc độ hướng lên (upload) từ 100-800 Kbps, tốc độ download lên tới 8 Mbps bằng 140 lần so với dịch vụ quay số trước đây. Ngoài ra còn có SHDSL sử dụng cho truyền số liệu tốc độ cao, VDSL sử dụng cho dịch vụ video…
Sau khi thử nghiệm nội bộ thành công, dịch vụ Internet tốc độ cao sử dụng công nghệ xDSL chính thức được thương mại hóa. Năm 2003 mạng xDSL pha 1 (giai đoạn 1) của Bưu điện Hà Nội gồm có 12 DSLAM Hub lắp dặt tại các HOST: Đinh Tiên Hoàng, Nguyễn Du, Yên Phụ, Cầu Giấy, Hùng Vương, Láng Trung, Thượng Đình, Ô Chợ Dừa, Kim Liên, Giáp Bát, Trần Khát Chân, Mai Hương. Tổng số DSLAM: 90 node. Dung lượng tổng cộng: 3744 cổng ADSL và 25 card SHDSL phục vụ cho dịch vụ truyền số liệu.
Ông Nguyễn Văn Thu – Giám đốc Bưu điện Hà Nội và Lãnh đạo Thành phố Hà Nội dự lễ khai trương dịch vụ và dùng thử dịch vụ ADSL Tại Hà Nội (2003)
Những dòng chữ ADSL được in lớn, xuất hiện ngày càng nhiều trên các con đường từ thành thị đến nông thôn khi "quán nét" mọc lên, như một cách hút khách về công nghệ đường truyền mới. Từ công nghệ quay số, tốc độ truy cập Internet như “rùa bò” sang sử dụng dịch vụ ADSL với tốc độ cao đột biến vẫn trên đôi dây cáp thuê bao thông thường, khách hàng có cảm giác như được lên thiên đường, số lượng khách hàng đăng ký dịch vụ tăng đột biến. Phòng giao dịch tại 75 Đinh Tiên Hoàng lúc nào cũng đông nghẹt người đến đăng ký sử dụng dịch vụ.
Để nhanh chóng đáp ứng nhu cầu sử dụng dịch vụ. Năm 2004, anh Tô Mạnh Cường – Phó Giám đốc Bưu điện Hà Nội, anh Nguyễn Quốc Cường – Trưởng phòng Quản lý Viễn thông đã trực tiếp hướng dẫn tôi xây dựng mạng giai đoạn 2. Dựa theo lưu lượng sử dụng Internet trên địa bàn TP Hà Nội, dự báo nhu cầu khách hàng chuyển đổi sang mạng ADSL, tôi đã xây dựng cấu hình mạng ADSL giai đoạn 2 bao gồm: 2 BRAS đặt tại Đinh Tiên Hoàng và Cầu Giấy, 16 DSLAM hub. Tổng số cổng sau pha 2 là 23968 cổng ADSL.
Cấu hình mạng ADSL Bưu điện Hà Nội giai đoạn 2 (2004-2005)
Cũng năm 2004, bằng kiến thức nghiên cứu và thực tế triển khai mạng Internet tốc độ cao công nghệ xDSL, tôi đã bảo vệ thành công luận văn thạc sỹ với đề tài “Nghiên cứu công nghệ xDSL và ứng dụng xây dựng mạng đa dịch vụ tại Bưu điện Hà Nội” được các Thầy cô Học viện Bưu chính Viễn thông đánh giá cao.
Buổi bảo vệ luận văn Thạc sỹ Điện tử Viễn thông với đề tài nghiên cứu về công nghệ xDSL và ứng dụng xây dựng mạng đa dịch vụ tại Bưu điện Hà Nội.
Từ công nghệ quay số với tốc độ tối đa 56Kps đến khi đạt tốc độ 8Mbps của xDSL chỉ trong một thời gian ngắn, quả thực đó là một cuộc cách mạng về tốc độ truy cập Internet mà chúng tôi thấy khách hàng là những người được thụ hưởng lớn nhất. Tôi cùng các đồng nghiệp của mình tại Bưu điện Hà Nội đã tự hào khi là một trong những người đặt những viên gạch đầu tiên của Internet xDSL tại Hà Nội, tạo một bước ngoặt lớn trong việc chinh phục Internet tốc độ cao tại Việt nam.
Cao Hữu Hiền – Thạc sỹ Điện tử Viễn thông