Những điểm thay đổi, quy định mới của Luật BHXH số 41/2024 phù hợp hơn với thực tiễn, đảm bảo tốt hơn quyền lợi của người lao động: Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội; Thêm trợ cấp với người không rút BHXH một lần; Thay đổi điều kiện rút bảo hiểm xã hội 1 lần; Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; Bổ sung quyền thụ hưởng chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; Bổ sung chế độ thai sản khi tham gia BHXH tự nguyện; Giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 xuống 15 năm; Tránh đóng BHXH hai lần; Bảo hiểm hưu trí bổ sung; “Mức tham chiếu" thay thế "lương cơ sở"; Chế tài xử lý chủ sử dụng trốn đóng BHXH của người lao động; Tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia và thụ hưởng quyền lợi BHXH.

Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH mới bắt buộc được quy định tại Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15. Theo đó, người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định sẽ có tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề, hệ số chênh lệch bảo lưu lương (nếu có); Với người lao động, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc là tiền lương tháng, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả lương. Luật BHXH 2024 cũng quy định, khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại Luật BHXH 2024 bằng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó do đó mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm đóng, cao nhất 20 lần mức lương cơ sở. Theo Điều 3 Nghị định 73/2024/NĐ-CP quy định lương cơ sở từ 1/7/2024 là 2,34 triệu đồng/tháng, như vậy tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc tối đa từ ngày 1/7/2024 là 46,8 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, Luật cũng thay đổi điều kiện hưởng lương hưu, đó là quy định giảm số năm đóng BHXH để được hưởng lương hưu. Cụ thể, tại Điều 64 Luật số 41/2024/QH15 BHXH quy định người lao động khi nghỉ việc có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên thì được hưởng lương hưu. Như vậy, năm 2025, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường đối với nam là 61 tuổi 3 tháng và 56 tuổi 8 tháng với nữ. Từ ngày 1/7/2025, người lao động đóng BHXH 15 năm được hưởng mức lương hưu hàng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH đối với lao động nữ và 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH đối với lao động nam.

Việt Hà