Thoát vị bẹn là tình trạng các tạng của ổ bụng và mỡ thừa chui qua các lỗ tự nhiên ở bẹn, cũng là điểm yếu của thành bụng. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, kể cả 2 giới, nhưng gặp nhiều ở nam hơn ở nữ. Có 2 dạng thường gặp:
Thoát vị gián tiếp: Là yếu tố bẩm sinh do ống phúc tinh mạc.
Thoát vị trực tiếp: Tạng và mỡ thừa đi qua các điểm yếu ở thành bẹn, chủ yếu ở những người lao động quá sức, táo bón kéo dài,… mắc phải.
Nguyên nhân
- Bẩm sinh: Ống phúc tinh mạc sẽ tạo nên túi thoát vị gián tiếp có sẵn, đây là điều kiện khiến nguy cơ bị thoát vị ở bẹn có nguy cơ mắc phải cao. Người bệnh có thể có các bệnh lý khác liên quan như u nang thừng tinh, tràn dịch tinh mạc.
- Mắc phải : Do sự suy yếu thành bụng ở tuổi già gây thoát vị trực tiếp. Hoặc một số bệnh gây mất collagen trong mô, suy dinh dưỡng hoặc béo phì, thương tích vùng bẹn, lao động quá sức,… cũng gây suy yếu vùng thành bẹn và gây thoát vị.
Sự tăng áp lực ở ổ bụng một cách liên tục hoặc không liên tục nhưng kéo dài chính là yếu tố thuận lợi thúc đẩy thoát vị, bao gồm:
Táo bón kéo dài trong nhiều năm, hoặc do u đại tràng.
Hẹp niệu đạo hoặc bướu lành ở tuyến tiền liệt gây khó tiểu.
Ho kéo dài.
Có thai hoặc có khối u lớn trong bụng.
Các triệu chứng khi mắc bệnh.
Bị táo bón mạn tính.
Đã từng bị thoát vị ở bẹn trước đó.
Triệu chứng khi mắc bệnh
- Đau và có khối phồng ra ở bẹn khi nâng một vật nặng hay khi rặn, ho và biến mất khi nằm xuống, có cảm giác bị co kéo hay là đau lan xuống bìu, da bìu bị sưng đỏ là những biểu hiện cơ bản của người bệnh khi bị thoát vị bẹn.
- Trong trường hợp thoát vị nhỏ rất khó để có thể nhận thấy khối phồng ra ở bẹn.
- Thoát vị ở bẹn không gây ra triệu chứng bất thường đối với các bộ phận còn lại trên cơ thể, những điểm khác thường đi kèm thường là do các bệnh lý liên quan như u đại tràng, bướu lành tiền liệt tuyến, viêm phế quản mạn,…
Biến chứng của thoát vị bẹn
Là khối thoát vị không di chuyển trở lại ổ bụng được. Nếu không được phẫu thuật kịp thời sẽ dễ dấn đến nguy cơ hoại tử ruột do phù nề, thiếu máu nuôi vô cùng nguy hiểm. Nếu gặp tình trạng thoát vị nghẹt, người bệnh nên được kịp thời phẫu thuật trong vòng 4-6 tiếng kể từ khi khởi phát cơn đau để tránh nguy cơ hoại tử ruột, gây nguy hiểm tính mạng và điều trị phức tạp, kéo dài hơn, phải cắt bỏ đoạn ruột hoại tử. Ngoài ra, việc phẫu thuật trễ còn gây cản trở việc đặt lưới tiền phúc mạc nhằm mục đích gia cố vùng bẹn, giảm nguy cơ thoát vị tái phát.
Tạng thoát vị có thể chui xuống túi thoát vị nhưng không di chuyển lên bụng lại được do tạng thoát vị bị dính vào túi, hoặc các tạng thoát vị dính lại với nhau là nguyên nhân gây thoát vị kẹt. Khác với thoát vị kẹt, thoát vị nghẹt là tình trạng các tạng và mạch máu bị chèn ép. Người bệnh thoát vị kẹt không bị đau và không gặp phải tình trạng tắc ruột, chỉ gây cảm giác vướng víu và dễ bị chấn thương hơn.
Trường hợp khối thoát vị có kích thước lớn và di chuyển xuống dưới khá thường xuyên, vì những tác động từ bên ngoài gây nên chấn thương như vỡ, dập các tạng ở bên trong.
Chẩn đoán
Việc chẩn đoán và xác định người bệnh bị thoát vị bẹn hầu như chỉ cần khám trực tiếp, bằng cách nhìn hoặc sờ vào khối phồng ở bẹn to lên khi ho và xẹp khi nghỉ ngơi hoặc lấy tay dồn lên, trong trường hợp khối thoát vị quá nhỏ mới cần sử dụng đến các kỹ thuật công nghệ trong y học. Một số kỹ thuật được sử dụng để xác định khối thoát vị là:
Siêu âm: Siêu âm giúp đánh giá vị trí, tính chất và nội dung bên trong của khối thoát vị, đo kích thước và đánh giá tình trạng tưới máu, nhằm giúp tiên lượng điều trị.
Phương pháp CT scanner: Là phương pháp chẩn đoán chính xác tình hình hiện tại của người bệnh qua những biểu hiện rõ ràng trên màn hình scan, nhưng kỹ thuật này ít được sử dụng vì khá tốn kém.
Điều trị
Phương pháp điều trị đối với người bệnh thoát vị bẹn được chia theo lứa tuổi. Đối với trẻ sơ sinh bị thoát vị bẩm sinh có thể chờ ống phúc tinh mạc tự bít. Đối với trẻ nhỏ và người lớn có 2 phương pháp điều trị là mổ nội soi và phẫu thuật mở.
Mổ nội soi là phương pháp điều trị cho trường hợp người bệnh bị thoát vị bẹn nặng. Người bệnh được đưa ống nội soi và các dụng cụ kỹ thuật qua đường rạch rất nhỏ ở vùng bụng. Ưu điểm của kỹ thuật này chính là giữ được tính thẩm mỹ, thời gian nằm viện ngắn, ít đau, người bệnh có thể sinh hoạt gần như bình thường sau mổ.
Đối với những trường hợp người bệnh bị thoát vị bẹn tái phát mà lần trước đã áp dụng phương pháp mổ mở thì phẫu thuật nội soi là cách tiếp cận dễ dàng, an toàn và triệt để hơn trong điều trị và giúp giảm nguy cơ tái phát cho người bệnh.
Ngoài ra, phương pháp phẫu thuật nội soi kết hợp đặt lưới ngoài phúc mạc còn có thể điều trị và phòng ngừa được những thoát vị khác ở bùng bẹn như thoát vị đùi…
