1. Thận nhân tạo là gì?

Thận nhân tạo (Hemodialysis) hay “Chạy thận nhân tạo” là phương pháp lọc máu bên ngoài cơ thể bằng máy với các bộ lọc đặc biệt, nhằm thay thế thận loại bỏ các độc tố trong máu và lượng nước dư thừa bị tích luỹ, ngăn các chất độc trong máu đạt đến mức nguy hiểm. Phương pháp này còn được dùng để loại bỏ độc tố hoặc thuốc trong máu trong trường hợp khẩn cấp như ngộ độc, quá liều một số loại thuốc … Nguyên lý cơ bản khi thận nhân tạo: một vòng tuần hoàn ngoài cơ thể sẽ được thiết lập, máu của người bệnh sẽ được dẫn ra bộ lọc của máy chạy thận để lọc sạch các chất không cần thiết, sau đó máu “sạch hơn” sẽ được trả lại cơ thể.

Có hai phương pháp lọc máu khác hay gặp nhưng không phải thận nhân tạo là siêu lọc máu liên tục (CRRT – Continuous Renal Replacement Therapy) và thay thế huyết tương (Plasma Exchange), sẽ được trình bày ở bài khác.

Ngoài ra, còn có khái niệm “Thận nhân tạo sinh học”, đang trong quá trình nghiên cứu, tức ghép các tế bào thận với một thiết bị sinh học, cũng giống như máy tạo nhịp tim, những tế bào này sẽ hoạt động mà không gây ra phản ứng thải ghép.

1. Vậy khi nào cần thận nhân tạo?

Trong bài này chúng tôi nói về Thận nhân tạo (Hemodialysis), vậy khi nào cần?:

MỘT: Thận nhân tạo chu kỳ, chiếm đa số các trường hợp Thận nhân tạo

Bệnh nhân bệnh thận mạn tính giai đoạn 5 (hay còn gọi là giai đoạn cuối) sẽ được chỉ định chạy thận nhân tạo chu kỳ. Vào giai đoạn này, mức lọc cầu thận của bệnh nhân đã giảm xuống mức rất thấp < 15 ml/ph/1.73 m² da, thận hầu như đã mất hoàn toàn chức năng, các chất độc của quá trình chuyển hóa tích tụ trong cơ thể, bệnh nhân phải được điều trị thay thế thận, thận nhân tạo chu kỳ để duy trì cuộc sống.

HAI: Thận nhân tạo cấp cứu

Thận nhân tạo còn được sử dụng trong điều trị suy thận cấp (tổn thương thận cấp) hoặc khi ngộ độc, quá liều thuốc.

Theo thông tư số 35/2016/TT-BYT ngày 28 tháng 9 năm 2016 của Bộ Y tế, lọc máu cấp cứu (thận nhân tạo cấp cứu) khi có một trong các dấu hiệu:

• Quá tải thể tích không đáp ứng với điều trị hoặc có vô niệu, thiểu niệu.

• Tăng Kali máu có rối loạn trên điện tâm đồ hoặc Kali máu trên 6.5 mmol/L.

• Hội chứng Ure máu cao: tràn dịch màng tim, các biểu hiện rối loạn tâm thần không lý giải được ở người bệnh suy thận.

• Toan chuyển hóa nặng (pH máu dưới 7.1).

• Ngộ độc rượu, ngộ độc thuốc hoặc ngộ độc glycol.

• Các trường hợp ngộ độc khác có chỉ định lọc máu cấp cứu sau khi hội chẩn.

LƯỢC ĐỒ THẬN NHÂN TẠO

Trên đây là các vấn đề cơ bản nhất về thận nhân tạo, quý bạn đọc có gì thắc mắc hoặc muốn khám và tư vấn về Thận, tiết niệu, lọc máu xin liên hệ Khoa Thận – Lọc máu, Bệnh viện Bưu điện, địa chỉ: Số 1 Yên Bái 2, Phường Phố Huế, Quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội.