01/10/2024
Khàn tiếng nguyên nhân biểu hiện hướng xử trí và cách phòng ngừa
Khàn tiếng là gì.
Khàn tiếng (hay khàn giọng) là tình trạng thay đổi giọng nói, âm thanh không còn trong trẻo và bạn thường phải cố gắng để phát ra âm thanh. Khàn tiếng thường xảy ra sau khi hò hét hoặc nói quá to và nhiều. Tình trạng này có thể tự hết trong vòng vài ngày, nhưng nếu kéo dài trên hai tuần và không do những nguyên nhân ở trên thì bạn nên đến bệnh viện thăm khám để phòng ngừa các nguy cơ tổn thương dây thanh hoặc ung thư thanh quản.
Tình trạng khàn tiếng rất phổ biến, ước tính khoảng 1/3 dân số thế giới bị khàn tiếng ít nhất một lần trong đời.
Khàn tiếng có thể xảy ra ở cả người lớn lẫn trẻ em. Tuy nhiên, ở những người thường xuyên phải sử dụng giọng nói quá nhiều hoặc quá to như giáo viên, ca sĩ, huấn luyện viên, người bán hàng online… thì nguy cơ bị khàn giọng sẽ cao hơn.
Bên cạnh đó những người mắc bệnh cảm cúm, viêm họng, ho cũng thường kèm theo tình trạng viêm thanh quản cũng gây khàn tiếng. Ngoài ra, khàn giọng cũng có thể là một tình trạng rối loạn chức năng mà không liên quan đến tổn thương thực thể dây thanh.
Nguyên nhân gây khàn tiếng.
Nguyên nhân gây khàn giọng phổ biến nhất bao gồm:
Sử dụng giọng nói quá mức: Nếu nói quá lâu, quá to, hát quá to và nhiều hoặc nói với âm lượng cao hơn bình thường bạn có thể bị khàn giọng.
Tuổi tác: Khi về già, dây thanh quản thoái hoá cấu trúc trở nên giảm đàn hồi, giảm rung động dây thanh, khiến giọng nói của bạn trở nên dễ khàn hơn.
Uống chất cồn: Việc uống rượu bia quá nhiều cũng có thể gây khàn tiếng.
Cảm lạnh, ho, nhiễm trùng xoang: Khi bạn bị cảm cúm, ho, viêm họng hoặc nhiễm trùng xoang, tình trạng khàn tiếng sẽ xảy ra nhưng có thể biến mất sau khi bạn khỏi bệnh.
Viêm thanh quản: Tình trạng dị ứng, cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên có thể khiến hai dây thanh quản bị sung huyết, phù nề và gây ra khàn tiếng.
Trào ngược dạ dày thực quản: Khi acid trong dạ dày đi lên cổ họng nhiều quá mức sẽ gây ra tình trạng trào ngược họng thanh quản. Chứng trào ngược thanh quản sẽ làm tổn thương phù nề vùng thanh quản và khiến giọng nói của bạn bị khàn.
Các bệnh lý u nang, hạt xơ và polyp dây thanh: Các bệnh lý này sẽ làm giọng của bạn trở nên khàn hơn.
Liệt dây thanh: Tình trạng liệt dây thanh cũng có thể dẫn đến khàn giọng. Nguyên nhân, liệt dây thanh có thể do chấn thương, ung thư tuyến giáp, u vùng trung thất, nhiễm trùng, đa xơ cứng, đột quỵ, Bệnh Parkinson.
Ung thư thanh quản: Khàn giọng kéo dài điều trị thuốc không giảm, có thể là một trong các triệu chứng của ung thư thanh quản.
Bệnh u nhú thanh quản: Căn bệnh này gây ra các khối u không phải ung thư trên đường dẫn khí gây ra tình trạng khàn tiếng, khối u lành tính nhưng dễ tái phát.
Lao thanh quản: Người bệnh thường mệt mỏi, ho, sút cân, khàn tiếng.
Chứng nhược cơ hoặc rối loạn giọng do căng cơ: Nhược hoặc căng cơ quá mức dây thanh và xung quanh thanh quản sẽ ngăn cản dây thanh hoạt động khép mở hiệu quả.
Hướng xử trí khi bị khàn tiếng.
Nếu khàn tiếng do nói, hát hoặc hò reo quá to quá nhiều gây khàn tiếng thì bệnh có thể tự khỏi sau vài ngày. Còn những trường hợp khác thì nên đến khám bác sĩ để tìm nguyên nhân và hướng điều trị. Khi đó sĩ sẽ kiểm tra nội soi tai mũi họng để tìm nguyên nhân gây ra khàn tiếng hay không. Ngoài ra nếu có những dấu hiệu bất thường bác sĩ có thể chỉ định làm thêm các xét nghiệm để tìm nguyên nhân. Sau khi tìm được nguyên nhân sẽ có hướng điều trị thích hợp. Ví dụ cụ thể nếu:
Khàn giọng do hò hét quá nhiều: Bạn sẽ cần giảm bớt các hoạt động phải nói to, nói nhiều. Sau vài ngày, giọng nói của bạn có thể tự trở lại bình thường.
Khàn tiếng do viêm họng, cảm cúm, ho, sốt, trào ngược dạ dày, dị ứng: Bạn sẽ được uống thuốc cảm cúm, trị ho, viêm họng, thuốc chống trào ngược dạ dày, thuốc dị ứng vv… Sau khi khỏi bệnh thì tình trạng khàn tiếng cũng sẽ hết.
Khàn tiếng do các tổn thương dây thanh: Bạn có thể cần phẫu thuật dây thanh để lấy lại giọng nói. Phẫu thuật này được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng, chuyên sâu về thanh học ở bệnh viện.
Khàn tiếng do ung thư thanh quản: Bạn cần được điều trị trị ung thư thanh quản bằng phẫu thuật, xạ trị, hóa trị hoặc các phương pháp khác tùy thuộc vào giai đoạn ung thư của bạn.
Một số cách phòng ngừa tránh bị khàn tiếng
- Giữ ấm cổ họng để tránh bị cảm cúm, viêm họng.
- Tránh uống rượu/ bia vì nồng độ cồn cao có thể làm tổn thương họng gây khàn tiếng.
- Tránh hút thuốc lá để phòng ngừa nguy cơ ung thư thanh quản gây ra khàn tiếng.
- Không nói to, hò hét quá mức làm tổn thương các dây thanh.
- Nên thăm khám sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư thanh quản, ung thư tuyến giáp, ung thư vòm họng.