Theo số liêu của Liên Hiệp Quốc cập nhật tháng 10/2018, tuổi thọ trung bình của phụ nữ Việt Nam là 81,1 tuổi. Mặt khác phụ nữ mãn kinh quanh độ tuổi 50. Như vậy một phần ba cuộc đời phụ nữ sẽ sống quanh tuổi mãn kinh và sau mãn kinh. Vấn đề sức khỏe mãn kinh trở thành một trọng điểm của hệ thống chăm sóc sức khỏe.

Phần lớn người phụ nữ sẽ bước vào giai đoạn mãn kinh ở độ tuổi 45-55 như một phần của quá trình lão hóa tự nhiên. Ở Việt Nam, tuổi mãn kinh trung bình từ 48-50 tuổi.

Có đến 80 - 90 % phụ nữ sẽ trải qua các triệu chứng trong giai đoạn này, với 25% là có triệu chứng nặng nề ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Các triệu chứng thường gặp như mất ngủ, bốc hỏa vã mồ hôi về đêm, bệnh lý tim mạch, đau đầu, khô teo âm đạo, tăng nguy cơ loãng xương, gẫy xương, rối loạn kinh nguyệt,  giảm khả năng suy nghĩ và trí nhớ.

• Rối loạn giấc ngủ là than phiền chính của phụ nữ mãn kinh, với đặc điểm  kinh điển là trầm tư, lo lắng, khó đi vào giấc ngủ, tăng nhạy cảm quá độ xen lẫn triệu chứng bốc hỏa, vã mồ hôi dẫn đến thức giấc nhiều lần và thức dậy sớm. Giấc ngủ không đủ gây mệt mỏi, có thể dẫn đến dễ cáu gắt.

• Bốc hỏa là một tình trạng đỏ bừng, bốc nóng mặt và cổ, đổ mồ hôi, tăng nhịp tim, mạch nhanh và thường theo sau là cảm giác ớn lạnh. Cơn bốc hỏa thường xuất hiện vào ban đêm.

• Khoảng 1/3 đến ½ phụ nữ mãn kinh có rối loạn liên quan đến ham muốn tình dục và đau do quan hệ tình dục. Nguyên nhân do khi mãn kinh, âm đạo rút ngắn và thu hẹp, ít đàn hồi và nếp ngang, pH tăng khiến âm đạo dễ tổn thương, viêm nhiễm. Hệ quả là tiết chất nhờn kém, giảm kích thích, đau khi quan hệ tình dục. Tuy nhiên vì nhiều lý do, cả từ phía thầy thuốc và người bệnh, thực trạng quan tâm đến rối loạn tình dục còn chưa tương xứng.

• Ở hầu hết phụ nữ, quá trình mất xương diễn ra nhanh hơn vài năm đầu sau mãn kinh, có liên quan đến sự suy giảm nồng độ estrogen. Khi mật độ xương giảm đến mức làm xương yếu và có nguy cơ gãy cao, thường gãy sau những chấn thương rất nhẹ hoặc cả khi không có chấn thương.

Mỗi người phụ nữ, có biểu hiện khác nhau, gồm nhiều triệu chứng đan xen. Vì vậy, việc điều trị nên được cá thể hóa gồm điều trị không dùng thuốc hoặc điều trị nội tiết hoặc kết hợp cả hai.

Điều trị không dùng thuốc là sử dụng các thuốc bổ xung và thay thế, kèm các kỹ thuật thư giãn, dinh dưỡng, tập luyện và kỹ năng nhận thức.

• Các loại thuốc thay thế như: Estrogen tự nhiên đưa vào theo đường ăn uống, các loại thực phẩm giầu canxi và viên uống canxi, các loại thuốc bôi trơn âm đạo.

• Liệu pháp nhận thức hành vi ( là một trong những phương pháp trị liệu tâm lý bằng trò chuyện giúp người trị liệu nhận thức được suy nghĩ không chính xác hoạc tiêu cực khi đứng trước các tình huống gây căng thẳng).

• Bài tập thể dục theo trọng lượng : các bài tập thể dục trong đó xương và cơ vận động dưới tác động của trọng lực hoặc trọng lượng cơ thể như đi bộ nhanh, chạy bộ, khiêu vũ và bài tập thể dục kháng lực. Bài tập này có thể làm chậm tiến trình mất xương trong những năm đầu sau mãn kinh và giảm nguy cơ gãy xương. châm cứu, tập yoga, tập thể dục và bổ xung dinh dưỡng có dầu đậu nành đã được thử nghiệm và cho hiệu quả khiêm tốn với chứng mất ngủ.

• Bài tập cơ sàn chậu( bài tập kegel...): Bài tập giúp chắc khỏe các cấu trúc ở sàn chậu, chứng minh hiệu quả trong cải thiện sức cơ sàn chậu, đôi khi hữu ích trong kiểm soát tiểu không tự chủ, giảm thiểu các triệu chứng sa tạng chậu ở phụ nữ mãn kinh. Cách thực hiện bài tập cơ sàn chậu khá đơn giản. Để xác định cơ sàn chậu, cần cố gắng ngăn chặn dòng nước tiểu khi đi vệ sinh. Để tăng cường cơ sàn chậu, cần ngồi thoải mái và tập siết cơ từ 10-15 lần liên tiếp. Không nên nín thở và siết cơ bụng, cơ mông và cơ đùi cùng 1 lúc. Khi đã quen với việc thực hiện các bài tập sàn chậu, có thể thử giữ mỗi lần trong vài giây. Mỗi tuần có thể tăng số lần tập và hiệu quả thường ghi nhận trong vài tháng. 

Liệu pháp nội tiết vẫn là phương phá điều trị hiệu quả nhất cho các rối loạn vận mạch và hội chứng niệu sinh dục, bên cạnh các hiệu quả ngừa sự mất xương và gẫy xương. Phụ nữ dưới 60 tuổi hay mãn kinh dưới 10 năm được xem là giai đoạn tốt nhất để sử dụng liệu pháp nội tiết. Việc xác định loại nội tiết thích hợp, liều dùng tối thiểu, đường dùng, thời gian kéo dài để tối đa hóa lợi ịch điều trị và giảm thiểu rủi ro được bác sỹ cân nhắc kỹ lưỡng trên từng người bệnh.

Hiểu biết cơ thể mình trong thời gian quanh mãn kinh để phụ nữ chúng ta chuẩn bị tâm lý, thay đổi thói quen sinh hoạt phù hợp, khám sức khỏe tổng quát, sàng lọc nguy ung thư và cần được tư vấn sức khỏe tiền mãn kinh mãn kinh từ bác sỹ chuyên khoa Sản.